अंबरमणी
रोज होणारा सूर्योदय, ताम्बूल, महाभारताची कथा
वाचन, सुयोग्य पत्नी आणि चांगला मित्र ह्यांची खुमारी दिवसेंदिवस वाढतच जाते. ह्या
गोष्टी नित्याच्या आपल्या नेहमीच्या सहवासात
असल्या तरी त्यांची गोडी कधी कमी होत नाही उलट वाढतच जाते. (पंचतंत्रातील दुसरे तंत्र
मित्रसंप्राप्ती श्लोक 18)
महाभारत गोष्टीने । वा सूर्योदयदर्शने
हितचिंतक पत्नीने। तैसेची तांबुलामुळे
मिळे सन्मित्र भेटीने । सुख जे रोज रोज ते
अपूर्व वाटते चित्ता । त्याचा उबग ना चि ये ।।
18
सूर्य शिळा होत नाही.
सूर्योदयाचा सूर्य कोवळा आहे म्हणून त्याला वाळवीही लागत नाही. सूर्यामुळे,
सूर्योदयामुळे सर्वच भूतमात्रांना अपूर्व आनंद मिळत असतो. भारताच्या वेगवेगळ्या
भागात ऋतुनुसार सूर्याची पूजा केली जाते. दाक्षिणात्य सूर्याला अभिवादन करण्यासाठी
संक्रांत साजरी करतात. आपण रथसप्तमीला उगवत्या सूर्याला चुलीवरच्या सुगडात/बोळक्यात दूध ओतू घालवून त्याच्याप्रती
आदर व्यक्त करतो तर उत्तरेत मोठ्या प्रमाणावर कार्तिक शुद्ध षष्ठीला षट्पूजा / छट्पूजा करतात.
इतरवेळीही सूर्य उगवताना दिसला की कोणाचेही
हात अपसूक जोडले जातात. सूर्याला अर्घ्य देणे असो, वा सुर्य नमस्कार असो आपलं
दैनंदिन जीवन सूर्यासोबत विणलेलं असतं.
रोज झाडांना पाणी घालताना
माझ्याकडे पाठ फिरवून, बाल्कनीतून माना बाहेर काढून सूर्याकडे बघत हसणारी डोलणारी
झाडं पाहून मोठी गम्मत वाटते. गुलाबाची कळीही बाल्कनीतून शक्य तेवढी मान बाहेर
काढून सूर्याच्या दिशेला तोंड करून उमलते. म्हणून सहज मनात आलं,
नेमाने घालत असते मी,
फुलझाडांना पाणी
खताची योग्य मात्रा आणि,
किटकनाशकाची फवारणी
मोठ्या श्रमाने ठेवते, मी
त्यांची निगराणी
मनीषा एकच असते माझी, यावं
बहरून त्यांनी
पण मी कुठेच नसते,
त्याच्या जीवनात दैनंदिनी
जशी काही मी नसतेच,
त्यांची हितचिंतक कोणी
त्यांच्या जवळ असूनही,
लक्षच देत नाहीत शहाणी
तूच आम्हाला आणलस घरात,
तुझं तूच जाणी
पाणी झालं जरा कमी, तर
मलुलशा तोंडानी
माना खाली टाकून म्हणतात,
दे माय धरणी
कोरड पडली घशाला फार, दे
ना गं पाणी
माता आमची धरणी आणि पिता अंबरमणी
सूर्याकडेच बघत असतात ती,
एकटक नजरेनी
हसतात, सुखावतात ती,
सूर्यकिरणांच्या स्पर्शानी
कोंबडीच्या मागे पिलू,
ह्याच एका न्यायानी
जिकडे कलेल सूर्य तिकडेच,
झुकतात माना वेळावूनी
सूर्य भरवतो घास त्यांना,
अवनी देते पाणी
डोलत राहतात त्यांच्या
कुशीत, झाडे आनंदानी
‘‘तूच आमचा आधारस्तंभ, तूच
आमची संजीवनी
तूच आमचा प्राणदाता,
अन्नदाता चिंतामणी’’
करत असतात नम्रपणे भास्कराची
मनधरणी
‘‘तूच धनी, तूच दानी, पंचप्राण
संरक्षिणे तूच एकटा जाणी
तुझ्यावाचून होईल सारी वसुंधरा
सुनीसुनी
तुझ्यावाचून जगेल कसा
पृथ्वीवर कोणी प्राणी?
राहो आम्ही समाधानी ह्याची
बाळगतोस सावधानी
आमचे चित्त तुझ्या आराधनी
राहो नित्य हे दिनमणी
तूच आहेस जीवनकला तूच आहेस
तारिणी
आयुष्य आहे वाहिलेले नारायणा
तुझ्या चरणी
झाडांना जे कळलं होतं, मला
कसं कळलं नाही?
मग मीही म्हणाले जोडून
माझी छोटिशी अंजुली
मित्र, रवी, सुर्य भानू,
खग, पूषण्, हिरण्यगर्भ
मरीच, आदित्य, सवितृ,
अर्क; नमन भास्कराचरणी
---------------------------------
अरुंधतीप्रवीणदीक्षित-
